Παιδί
Διαταραχές Ούρησης
Ο έλεγχος της κύστης στα παιδιά ωριμάζει μεταξύ των ηλικιών 3 και 6 χρόνων. Αρχικά ελέγχεται η ημερήσια ούρηση και στην πορεία επιτυγχάνεται και ο έλεγχος τη νύχτα. Ένα ποσοστό 10% στην ηλικία των 7 χρόνων συνεχίζουν και έχουν βραδυνή ενούρηση και 2% με 9% έχουν και ημερήσια ακράτεια. Δυστυχώς το ποσοστό που αναζητά βοήθεια από επαγγελματία υγείας είναι μικρό, περίπου το 1/3 των παιδιών που υποφέρουν από διαταραχές ούρησης. Τα παιδιά αυτά αποκτούν στρες, άγχος και απομονώνονται κοινωνικά.
Οι διαταρχές της ούρησης διακρίνονται σε οργανικές και λειτουργικές.
Οι οργανικές διαταραχές ούρησης είναι σπάνιες. Οφείλονται σε ανατομικές βλάβες, σε παθήσεις του διαβήτη, σε νευρολογικές παθήσεις, σε βλάβες νεφρών καθώς και σε βλάβες στην ουρήθρα και τον ουρητήρα
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται οι μορφές ενούρησης χωρίς να συνυπάρχει ανατομική ή νευρολογική βλάβη. Τα αίτια των λειτουργικών διαταραχών οφείλονται στην μερική ή πλήρη έλλειψη συνεργασίας του εξωστήρα της κύστης και του σφικτηριακού μηχανισμού
Η ουροδόχος κύστη επιτελεί δύο βασικές λειτουργίες, την αποθήκευση και την αποβολή ούρων. Η κύστη γεμίζει προοδευτικά μέχρις ότου η τάση στα τοιχώματά της αυξηθεί ώστε να προκληθεί ένα νευρικό αντανακλαστικό, που λέγεται αντανακλαστικό ούρησης. Το αντανακλαστικό αυτό μπορεί να αναστέλλεται ή να οδώνεται από εγκεφαλικά κέντρα. Όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες για ούρηση, τότε γίνεται ενεργοποίηση του αντανακλαστικού ούρησης από τα εγκεφαλικά κέντρα και εκούσια αναστολή του έξω σφικτήρα της ουρήθρας για να πραγματοποιηθεί η κένωση της κύστης.
Οποιαδήποτε διαταραχή σε αυτή την αρμονική σχέση, οδηγεί σε δυσλειτουργία του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος
Τα συμπτώματα κατατάσσονται σε τρεις ομάδες. Συμπτώματα κατά την φάση πλήρωσης της κύστης, την φάση κένωσης και μετά την ούρηση (Postmicturition)
Στην φάση πλήρωσης της κύστης ο εξωστήρας μπορεί να είναι υπερδραστήριος, όπως στην υπερδραστήρια κύστη ή υπολειτουργικός όπως στην υπολειτουργική κύστη. Τα συμπτώματα που μπορεί να παρατηρήσουμε είναι:
- Ημερήσια συχνοουρία (Increased daytime frequency).
- Νυκτουρία (Nocturia). Το παιδί πρέπει να διακόψει τον ύπνο του πάνω από μια φορά για να ουρήσει
- Επιτακτικότατα (Urgency)
- Ακράτεια ούρων (Urinary Incontinence)
- Ακράτεια από προσπάθεια (Stress urinary Incontinence)
- Ακράτεια από γέλιο (Giggle Incontinence)
- Ενούρηση (Enuresis). Είναι η ακούσια ούρηση που μπορεί να συμβεί σε ακατάλληλο χρόνο και τόπο. Διακρίνεται σε ημερήσια και νυκτερινή ενούρηση. Μπορεί να συνυπάρχει ακράτεια ούρων.
- Συνεχής ακράτεια ούρων (Continuous urinary Incontinence)
- Διαταραχές αίσθησης πλήρωσης της κύστης (BladderSensation)
Στην φάση κένωσης οι διαταραχές ούρησης οφείλονται κυρίως στην ταυτόχρονη σύσπαση του σφικτήρα και του πυελικού εδάφους κατά την σύσπαση του εξωστήρα.
Στις περιπτώσεις αυτές παρατηρείται :
- Κοφτή ούρηση
- Δυσκολία στην έναρξη
- Διακοπτόμενη ούρηση λόγω δυσκολίας χάλασης του σφικτήρα κατά την κένωση
- Αδύναμη ροή
- Δυσουρία
- Ουρολοιμώξεις
Στην φάση μετά την ούρηση, τα συμπτώματα που συνήθως συναντάμε είναι
- Αίσθημα ατελούς κένωσης
- Απώλεια λίγων ούρων μετά την ούρηση
Η διαγνωστική προσέγγιση περιλαμβάνει:
- Λήψη ιστορικού
- Κλινική εξέταση
- Καταγραφή ημερολογίου ούρησης
- Εργαστηριακές εξετάσεις όπως καλλιέργεια ούρων, υπέρηχο πριν και μετά ούρηση, έλεγχος σπονδυλικής στήλης, κυστεοουρηθρογραφία, ουροδυναμική μελέτη
Η θεραπεία για την αντιμετώπιση των διαταραχών της ούρησης είναι εξατομικευμένη
Παρόλα αυτά υπάρχουν γενικές αρχές που ισχύουν για όλα τα παιδιά που χρήζουν βοήθεια από επαγγελματία υγείας
Οι γενικές αρχές είναι:
- Ενθάρρυνση του παιδιού να ακολουθήσει το πρόγραμμα αποκατάστασης. Το πρόγραμμα είναι χρονοβόρο και αρκετά δύσκολο για τα παιδιά μικρών ηλικιών
- Η ημερήσια ακράτεια πρέπει να αντιμετωπίζεται πρώτη σε σχέση με την βραδινή ενούρηση
- Οι διαταραχές του εντέρου πρέπει να αντιμετωπίζονται πρώτα γιατί επηρεάζουν την φυσιολογία της κύστης
- Παράλληλα με την θεραπεία της ούρησης, η ψυχολογική υποστήριξη των παιδιών αυτών είναι απαραίτητη
- Τα συμπτώματα των διαταραχών αντιμετωπίζονται αποτελεσματικότερα με την συνεργασία του εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή και του ειδικού ιατρού
Ο όρος ουροθεραπεία χρησιμοποιείται για την θεραπεία των διαταραχών της ούρησης χωρίς χειρουργική ή φαρμακευτική παρέμβαση.
Η ουροθεραπεία έχει υιοθετηθεί εδώ και δεκαετίες από την Σουηδία, την Δανία και το Βέλγιο καθώς και από άλλες χώρες
Η ουροθεραπεία περιλαμβάνει
- Ενημέρωση και πληροφόρηση πάνω στην φυσιολογία της ούρησης καθώς και την πάθηση που απαιτείται να αντιμετωπιστεί
- Εκπαίδευση του παιδιού στον τρόπο ούρησης
- Εκπαίδευση χρήσης τουαλέτας
- Εκπαίδευση κύστης
- Εκπαίδευση και ενδυνάμωση μυών πυελικού εδάφους
- Εκπαίδευση με την χρήση Biofeedback
- Χρήση ηλεκτρικού ερεθισμού
- Καταγραφή των κενώσεων (ροή ούρησης, συχνότητα, ποσότητα)
- Διατροφικές συμβουλές
- Ψυχολογική υποστήριξη και διαχείριση του άγχους
- Εκπαίδευση στον αυτο-καθετηριασμό
- Schultz-Lampel D, Steuber C, Hoyer PF, Bachmann CJ, Marschall-Kehrel D,Bachmann H: Urinary incontinence in children. Dtsch Arztebl Int 2011; 108(37): 613–20. DOI: 10.3238/arztebl.2011.0613
- von Gontard A, Kuwertz-Bröking E: The diagnosis and treatment of enuresisand functional daytime urinary incontinence. Dtsch Arztebl Int 2019; 116: 279–85.DOI: 10.3238/arztebl.2019.0279
- Guyton. Ιατρική Φυσιολογία. Επιστημονικές εκδόσεις Γρηγόριος Παρισιανός. 1992